06/05/2024
Door Ad Spijkers
Het UZB heeft met twee robots een chirurgische ingreep uitgevoerd bij een patiënte met lymfoedeem na een borstoperatie.
Het voordeel van deze aanpak is dat de ingreep veel minder ingrijpend is voor de patiënte, waardoor die minder pijn heeft en ook minder lang in het ziekenhuis hoeft te verblijven. Bovendien kunnen chirurgen nauwkeurig opereren in vergelijking met een klassieke operatie. Het UniversitairZiekenhuis Brussel (UZB) bouwt hiermee voort op haar expertise in robotgeassisteerde behandelingen voor lymfoedeem nadat chirurgen in 2018 voor het eerst in Europa een door een robot geassisteerde lymfekliertransplantatie uitvoerden.
Weefsel vrijmaken
Tijdens de ingreep werd de klassieke operatierobot Da Vinci IX operatierobot van Intuitive gecombineerd met een Symani chirurgisch systeem van MMI. Het plastische en reconstructieve team voerde op deze manier een volledig robotische lymfekliertransplantatie uit. Eerst gebruiken de chirurgen de Da Vinci XI voor het wegnemen van een stuk van de buikvliesplooi ter hoogte van de maag bij een patiënte. Deze had te kampen had met lymfoedeem na een borstkankeroperatie.
Met de robot kunnen de chirurgen via doorgaans kleinere littekens en fijnere instrumenten met meer beweeglijkheid het noodzakelijke weefsel vrijmaken van de maag. Het uitvergrote 3D-beeld in de console helpt hen de precieze ingreep uit te voeren zodat ook de nodige bloedvaten en lymfeklierweefsel zo min mogelijk beschadigd worden voor de herinplantatie in de oksel. Dat is belangrijk voor de slaagkansen van de ingreep.
Transplantatie
Nadien werd dat stukje getransplanteerd naar de oksel met behulp van de microchirurgierobot Symani MMI. Met deze ingreep kan lymfe uit de arm worden weggeleid. Het is daarnaast de bedoeling om toekomstige zwelling van de arm tegen te gaan en zo de ongemakken van lymfoedeem te beperken.
De microchirurgische robot wordt ingezet voor supermicrochirurgie en andere complexe plastische en reconstructieve ingrepen. Daarbij kunt u denken aan het aan elkaar verbinden van de fijnste anatomische structuren, zoals bloedvaten of lymfevaten. Deze lymfevaten hebben een diameter van minder dan 0,8 mm. De chirurgen passen deze geavanceerde technologie onder andere toe bij patiënten met lymfoedeem en/of borstkanker.
Met de Symani-robot kunnen ze de hoogst mogelijke nauwkeurigheid bereiken bij het verbinden van twee vaten tijdens microchirurgie. Dit garandeert het best mogelijke succespercentage voor de transplantatie. Voor de patiënt betekent dit een minimaal risico en de beste resultaten.”
Nieuwe stap
Het UZ Brussel was in 2018 het eerste Europese ziekenhuis dat een door een robot geassisteerde lymfekliertransplantatie uitvoerde. Een multidisciplinair team kon toen lymfekliertjes uit de buik wegnemen voor een transplantatie naar de oksel. Vorig jaar zette het team een nieuwe stap door de ingebruikname van een robot voor micro- en supermicrochirurgie ook voor lymfoedeembehandeling door een overbrugging tussen lymfevat en ader.
Deze vormen van ingrepen, bijvoorbeeld aan de allerkleinste bloedvaten, vragen een extreme nauwkeurigheid. De Symani MMI robot laat toe om de handbewegingen van de chirurg twintig keer te verkleinen en zo minimale trillingen van de hand van de chirurg weg te filteren. Dit betekent dat de chirurg nog nauwkeuriger kan werken, met minder risico op schade aan de weefsels en een sneller herstel voor patiënten tot gevolgd.
Lymfoedeem
Lymfoedeem – vaak aangeduid als een gezwollen arm of been – kan aangeboren zijn of optreden als gevolg van kankerbehandeling, bestraling of infectie. De aandoening ontstaat door een ophoping van lymfevocht in het bindweefsel, resulterend in zwelling. Normaal gesproken wordt dit vocht afgevoerd via lymfevaten en –klieren. Maar als dit proces verstoord raakt door bijvoorbeeld slecht functionerende lymfevaten of verwijdering van lymfeklieren, kan vocht zich ophopen. Tot 30% van borstkankerpatiënten lijdt aan lymfoedeem, wat ernstige beperkingen kan veroorzaken.
Foto: Universitair Ziekenhuis Brussel