01/03/2022
Door Ad Spijkers
Bedrijfskundige informaticus promoveert op vertrouwen in cobots op de werkvloer.
Medio februari 2022 ronde Tobias Kopp aan de Hochschule Karlsruhe summa cum laude zijn proefschrift met succes af. De examencommissie erkende met name het uitdagende en relevante onderwerp, de interdisciplinariteit en het methodologisch feilloze werk. Als onderdeel van een empirische studie deed Kopp onderzoek in zijn proefschrift over 'Vertrauen in Roboter und dessen Beeinflussbarkeit durch sprachliches Framing'.
Vertrouwen
Het technische onderzoeksobject van het proefschrift zijn cobots, robots die interactie hebben met mensen. In tegenstelling tot futuristisch ogende humanoïde robots, hebben deze cobots tot nu toe weinig aandacht gekregen in mediaberichten en onderzoek, hoewel ze duizenden keren worden gebruikt in de industrie. Een succesvolle interactie tussen mens en robot vereist een zekere mate van vertrouwen. Maar onder welke voorwaarden zijn medewerkers bereid om hun vertrouwen te stellen in cobots?
Een focus van het werk was het vermogen om vertrouwen te beïnvloeden door middel van linguïstische framing. Om het simpel te zeggen: door de verschillende invloed van de bewoording van een bericht met dezelfde inhoud op de perceptie en het gedrag van de ontvanger. In zijn toepassingsgerichte, methodisch pluralistische en interdisciplinaire onderzoeksaanpak hield Kopp ook rekening met de effecten van de heersende angst voor banenverlies door het toenemende gebruik van robots in de industriële productie.
De gamma-zijde
Kopp kon laten zien dat een mensachtig robotontwerp verschillende effecten heeft op het opbouwen van vertrouwen, afhankelijk van of de medewerkers een cobot als concurrent of als samenwerkingspartner zien. Daarnaast geeft het onderzoek meer inzicht in de rol van taal in relatie tot vertrouwen in technologie. Het lezen van korte, anders geformuleerde teksten veranderde de manier waarop productiemedewerkers een cobot zagen en hun bereidheid om de cobot te vertrouwen aanzienlijk.
Op dit punt ontstonden aanknopingspunten voor filosofische en sociologische vragen, die op zijn minst gedeeltelijk kunnen worden overgedragen naar mens-robotrelaties in andere contexten en de perceptie van andere moderne technologieën zoals AI-toepassingen. Vanuit praktisch oogpunt kan de opgedane kennis helpen om duurzame mens-cobot interactie in bedrijven mogelijk te maken en het bijbehorende economische potentieel aan te boren.
Foto: Ercim.eu