28/06/2024
Door Ad Spijkers
Een nieuw project in Duitsland onderzoekt hoe harmonieus samenleven tussen mens en robot in de openbare ruimte kan worden bereikt.
Wat hebben psychologen te maken met de ontwikkeling en het ontwerp van innovatieve technologieën zoals robots? Heel veel – uiteindelijk is het tegenwoordig niet langer voldoende dat technologieën gewoon werken. Ze moeten ook intuïtief zijn voor mensen om te gebruiken. Als er bij het ontwerpen van technologieën rekening wordt gehouden met mensen en hun behoeften, wordt dit mensgericht technologieontwerp genoemd.
In het beste geval kijken ontwerpers naar wat mensen nodig hebben van een technisch systeem zoals een smartphone, een machine op het werk of een robot. Welke taken willen ze er mee uitvoeren, welke eisen, wensen of angsten hebben ze bij het gebruik van deze systemen. Hier komt de psychologie om de hoek kijken, die zich bezighoudt met mens-technologie-interactie als een belangrijk toepassingsgebied. Dit gebied wordt technische psychologie of menselijke factoren genoemd.
Experimentele psychologie
Het proefveld voor het project ligt in Ulm, maar de Johannes Gutenberg Universität Mainz zal het onderzoek uitvoeren. De nadruk ligt op psychologische processen van interactie met intelligente technologie (zoals AI-software, geautomatiseerde voertuigen en robots). Het onderzoeks team zal het onderzoek verder uitbreiden.
Momenteel bouwen de onderzoekers een laboratorium waarin ze met virtuele omgevingen kunnen onderzoeken hoe mensen reageren op verschillende robots in verschillende situaties. Ze kijken bijvoorbeeld hoe dichtbij of snel robots mensen kunnen benaderen zonder dat mensen zich ongemakkelijk voelen. Ook zullen ze onderzoeken hoe luid robots kunnen zijn om nog als veilig en prettig te worden ervaren.
Samenwerkingsproject
Het wordt tot eind augustus 2025 gefinancierd door het Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF). Het is een samenwerking tussen de universiteiten van Mainz en Ulm, de Hochschule der Medien in Stuttgart, de stad Ulm, Adlatus Robotics in Ulm (dat de onderzochte robots produceert) en het Fraunhofer-Institut für Arbeitswirtschaft und Organisation (IAO) in Stuttgart. De samenwerkingspartners onderzoeken hoe harmonieus samenleven tussen mens en robot kan slagen in de openbare ruimte.
Het project richt zich op vragen over hoe robots moeten worden ontworpen en hoe ze zich moeten gedragen. Ook is de vraag welke informatie aan burgers moet worden doorgegeven, zodat ze de robots met realistische verwachtingen kunnen benaderen. Het doel is om deze vragen zelfs voor kritieke situaties te beantwoorden, zodat de robots zo probleemloos mogelijk en idealiter zelfs liefdevolle metgezellen kunnen worden.
Een ander belangrijk doel van het project is het bevorderen van de toegankelijkheid en het inclusief ontwerp van mens-robot-interactie. Tegen deze achtergrond wordt momenteel onderzoek gedaan onder visueel gehandicapten naar hun speciale eisen aan robots in de openbare ruimte.
De komende weken wordt het laboratorium niet alleen voorzien van een moderne VR-opstelling. Ook zullen enkele robots die als interactiepartners in wetenschappelijke studies worden ingezet. Het wetenschappelijk team groeit mee.
Foto: Thomas Abé