17/12/2015
Door Bart Driessen
Plagiaat is voor de Europese machinebouw een enorm probleem. Heel veel onderdelen, maar ook complete machines worden her en der gekopieerd en aan machines toegevoegd. Natuurlijk is dat onrechtmatig, maar de juridische weg tegen deze vorm van criminaliteit is vaak moeizaam en weinig effectief. Wat wel snel en goed werkt, is het gebruik van Radio-frequency identification-techniek. Machinedelen, maar ook slijtdelen, kunnen tegenwoordig worden voorzien van RFID-tags zodat ze een unieke identiteit krijgen.
Als het over plagiaat gaat, denken veel mensen gelijk aan China als het land waar het allemaal vandaan komt. In werkelijkheid ligt het toch wel een stuk genuanceerder. Neem bijvoorbeeld Duitsland, machinebouwland nummer één en onze grootste exportpartner. De Duitsers maken zich enorm druk over plagiaat, en terecht, want plagiaat is heel schadelijk voor de reputatie van hun bedrijfsleven. Bijzonder in dit verband is de Duitse stichting Plagiarius, opgericht door ontwerpers die willen optreden tegen plagiaat. Bijvoorbeeld middels ‘naming and shaming’: elk jaar reikt het de ‘Plagiarius Award’ uit aan de meest brutale en omvangrijke plagiaten ter wereld. In 2015 gingen de eerste en de tweede prijs naar Chinese producten. Geen wonder toch? Maar de derde plaats was, ach hoe pijnlijk, voor een Duits product. Waarmee maar weer onderstreept wordt dat plagiaat een mondiaal verschijnsel is, en dus ook in hoogontwikkelde industriële landen welig tiert.
VDMA
Een andere partij die zich met dit onderwerp bezighoudt is de VDMA, het Verband Deutscher Maschinen- und Anlagenbau. Uit een onderzoek van deze brancheorganisatie blijkt dat plagiaat in de machinebouw zeer frequent voorkomt. In 2014 had 71 procent van alle Duitse bedrijven in deze sector concreet last van het werk van productpiraten. In bedrijven met meer dan vijfhonderd werknemers lag dat percentage nog veel hoger. Maar liefst negentig procent was daar slachtoffer van dit misdrijf. De economische schade voor de Duitse machinebouw is dan ook niet mals; deze wordt voor 2013 geschat op een omzetverlies van 7,9 miljard euro. Een kwart van de bedrijven heeft bovendien te maken met onterechte claims door gebruikers van gekopieerde onderdelen. De kosten die bedrijven daarvoor moeten maken, komen hier dus nog bij. En dan is er ook nog zoiets als imagoschade aan merknamen en logo’s. Een triest feit is dat het ‘marktaandeel’ van onze oosterburen als leverancier van plagiaat een slordige 23 procent bedraagt. Daarmee neemt het de tweede plaats in op deze dubieuze wereldmarkt. Hoewel de Volksrepubliek China op de eerste plaats staat, zou je nog kunnen zeggen dat hun plagiaat ‘toch maar’ laagwaardig spul vormt. Daartegenover hebben de vervalsingen uit Duitsland een behoorlijk niveau. De VDMA heeft het zelfs over ‘hightech-plagiaat’. “Vroeger dachten we dat het Duits plagiaat alleen maar ging om alles wat er rondom de machine gemaakt wordt, zoals gebruiksaanwijzingen, documentatie, productfoto’s en catalogi. De softe variant van plagiaat dus,”aldus Steffen Zimmermann, voorzitter VDMA-werkgroep voor Bescherming van Producten en Knowhow. “Door ons onderzoek weten we nu dat het heel anders ligt. Duitse machinebouwers hebben vooral last van plagiaat van complete machines, componenten en spare parts. Dat is dus hightech-plagiaat, en wel in eigen land. Reden genoeg dus om dat serieus te nemen.”
Maatregelen
Om haar leden te helpen in de strijd tegen plagiaat, geeft de VDMA als resultaat van het onderzoek een leidraad aan met concrete maatregelen tegen het vervalen en stelen van ontwerpen en knowhow. Wat een machinebouwer tegen plagiaat moet doen, hangt wel af van het soort plagiaat. Een gekopieerd ontwerp of een illegaal verkregen kopie van een gepatenteerde constructie pak je anders aan dan het gebruik van geïmiteerde spare parts. Machinebouwers kunnen gebruikmaken van technische hulpmiddelen. Fabrikanten van drukmachines gebruiken al jaren oplossingen om drukpatronen te herkennen en niet-passende patronen te weren.
Productbescherming door RFID
Een steeds vaker gebruikt middel tegen plagiaat is RFID. Vooral machines en onderdelen die in de industrie worden gebruikt zijn prima geschikt voor de identificatie door middel van deze technologie. De kracht van RFID is dat deze technologie voldoet aan merkonafhankelijke industrienormen en dat RFID-componenten ook bestand zijn tegen zware industriële omstandigheden. Zijn RFID-tags eenmaal in machinedelen ingebouwd, dan is het onmogelijk om deze zomaar te verwijderen of te manipuleren. Het machinedeel met zo’n tag heeft dus een praktisch onveranderbare identiteit. Een dergelijk machinedeel imiteren is dus praktisch zinloos, omdat de machine een dergelijk onderdeel niet zal herkennen.
RFID-specialist
Turck biedt als RFID-specialist niet alleen applicatiekennis gebaseerd op het modulaire RFID-systeem BL ident, maar ook specifieke oplossingen voor identificatietaken waar ruimtegebrek heerst. Het voordeel van modulariteit is dat de gebruiker uit het complete assortiment het onderdeel kan kiezen dat het best past in diens toepassing. Het maakt niet uit of de componenten in een schakelkast of ter plaatse bij de machine moeten komen. Alle componenten van het RFID-systeem van Turck sluiten aan op Turcks I/O-systemen. Voor montage in de schakelkast kan dat met de modulaire systemen BL20 in IP20, en voor montage direct bij de machine is er de BL67 met de blok-I/O-module in IP67. Behalve RFID-componenten kan de machinebouwer diverse andere signaalvormen koppelen aan de gateways. Het resultaat is dan een compleet I/O-systeem met RFID-functionaliteit. Doordat het BL ident-systeem geschikt is voor communicatie via de belangrijkste industriële veldbussen en ethernetprotocollen is aansluiting daarop geen probleem.
Noviteiten
Schrijf-leeskoppen voor verschillende frequenties (HF en UHF) kunnen op dezelfde gateway worden geplaatst en gekoppeld worden aan dezelfde modules. Voor zover nodig zijn er ook Codesys-programmeerbare gateways en functieblokken voor de integratie van data in bestaande systemen en besturingen. Wat het aanbod in schrijf-leeskoppen betreft biedt BL een grote variëteit aan verschillende toepassingen. De laatste noviteit is bijvoorbeeld de TB-Q08, de kleinste ISO15693-conforme RFID-schrijf-leeskop in IP67 in de markt. De TB-Q08 is rechthoekig gebouwd, 32 x 20 x 8 millimeter groot en uitgerust met 15 centimeter kabel plus M12-stekker. Vooral geschikt voor inbouw in zeer nauwe ruimtes, zoals dat vaak voorkomt bij de identificatie van spuitgietgereedschappen. Vooral in combinatie met de nieuwe R10- en R12-tags van Turck kan de TB-Q08 laten zien wat hij kan op het gebied van identificatie van metalen objecten. De nieuwe tags kunnen met hun diameters van 10 en 12 millimeter direct in het metaal worden gemonteerd. De gebruiker kan hierdoor via BL ident zijn producten beschermen tegen plagiaat en manipulatie.