11/05/2014
Door Bart Driessen
Nu frequentieregelaars bijna standaard worden in pompaandrijvingen is het de hoogste tijd om serieus werk te maken van besparingen. Frank Lieverse, specialist voor water bij Danfoss, werkt daarvoor samen met Johnny Smits, expert procesautomatisering bij Mous Waterbeheer in Balk. Het idee: besparen kan pas als je het dagelijks gebruik van de pompinstallatie kent. Het resultaat van die samenwerking is absoluut opmerkelijk en mag doorgaan voor een model voor andere energiebesparingstrajecten.
Iedereen weet dat besparingen op energieverbruik mogelijk zijn met frequentieregelaars. Waar het om gaat is hoe je met die regelaars omgaat. Veel gebruikers weten niet echt hoe ze die regelaars moeten instellen; daardoor is de besparing ook niet echt optimaal. Een specialist voor installatie en onderhoud van rioolgemalen is Mous Waterbeheer in Balk. Veel gemeentes en waterschappen zijn kind aan huis bij Mous. En steevast worden rioolpompen van de bekende fabrikanten door Mous geïnstalleerd, compleet met een Danfoss regelaar
Zonder verbruiksgegevens kun je niks zeggen over besparingen achteraf
Johnny Smits is als klantcoördinator Proces Automatisering bij Mous dagelijks in de weer met het optimaliseren van energiebesparing door middel van frequentieregelaars. Hoe helpen jullie de klant bij het optimaliseren van energiebesparing? Johnny Smits: “Gemeentes zijn nu wel overtuigd van de noodzaak om meer energie te besparen. Wij kunnen hen daar enorm bij helpen, maar dan willen ze wel graag bewijzen vooraf. Dat vinden wij prima, want het begint allemaal met het meten. Wij vragen daarom altijd de installatieverantwoordelijke of hij betrouwbare verbruiksgegevens heeft van de actuele situatie. Jammer genoeg zijn die gegevens er bijna nooit. Als je die gegevens niet hebt, kun je echter ook niks zeggen over besparingen achteraf! Daarom hebben wij een oplossing ontwikkeld om bij elk energiebesparingsproject metingen vooraf én achteraf bij de klant uit te voeren. Die oplossing noemen we Mous Energy Drive. We passen dit nu toe bij twee gemeentelijke rioolgemalen, Heerenveen en Groningen.”
Ook de terugverdientijd is meteen zichtbaar
Hoe gaat Mous Energy Drive in zijn werk? “We beginnen met een scan: nagaan of installatie van regelaars überhaupt zin heeft. Gaat het om een pomp met een hele hoge statische opvoerhoogte, dan zien we al snel dan het geen zin heeft om daar een regelaar te plaatsen. Maar is er wel kans op energiewinst, dan beginnen we met een inschatting van de investering en de waarschijnlijke besparing. Vervolgens meten we alle variabelen die belangrijk zijn in het energiebesparingstraject. We plaatsen een flowmeter en drukmeter op de oude installatie om het debiet in kaart te brengen. Die gegevens vullen we aan met het gemeten stroomverbruik in de oude situatie. Daarna plaatsen we de nieuwe, geoptimaliseerde installatie. We voeren dan opnieuw een serie metingen uit zodat we een vergelijking kunnen maken en de besparingen aantonen. De uitkomst is een energiereport met kostenberekening; de klant ziet dan wat hij voortaan bespaart met zijn nieuwe installatie. Ook de terugverdientijd is meteen zichtbaar. Dit klinkt misschien allemaal heel simpel, maar er komt wel meer bij kijken.”
Mous Energy Drive met alle functies voor rioolgemalen
Wat is dan de uitdaging? “Het begint al bij de gegevens van de motor en pomp, inclusief het energieverbruik gedurende een langere periode. Die gegevens zijn onmisbaar. Zonder die data kun je nooit achteraf aantonen welke besparingen de nieuwe installatie oplevert. De uitdaging hier is de software om verbruiksdata op te slaan en te presenteren. Danfoss heeft daarvoor een tijd geleden Energy Box ontwikkeld. Dat softwarepakket beschouwen wij als een algemene basis. Het is ontwikkeld om verbruiksdata via de frequentieregelaar in zijn algemeenheid op te slaan. Maar de aandrijving van een ventilator of een transportband wordt anders belast dan een voor een rioolgemaal. Wij hebben te maken met allerlei situaties die typisch zijn in een rioolgemaal. We hebben daarom de software uitgebreid met de functies voor rioolgemalen. Daarbij hebben we nauw samengewerkt met Frank Lieverse van Danfoss. Wat betreft die uitbreiding moet je denken aan pompgegevens, opvoerhoogte, debiet, druk, dutycycles, motorgegevens, etc. Wij weten wat daar speelt. Rioolgemalen zijn ons specialisme; wij hebben daar dagelijks mee te maken. Het resultaat is Mous Energy Drive, een product met alle functies voor het optimaliseren van rioolgemalen.”
Het achterliggende gebied
Wat is er zo speciaal aan rioolgemalen? “Om in een nieuw project de pompbesturing te optimaliseren met je constant meten en bijsturen. En je moet de hele omgeving meenemen in je berekening. Een rioolgemaal staat nooit op zich; het achterliggende gebied bestaat uit een stelsel van verschillende leidingen. Om hoeveel meters gaat het? En wat is het aantal pompen op de gezamenlijke persleiding? Die pompen werken niet allemaal tegelijk; je hebt ook pieken en een dutycycle. Stel je de regelaar in, dan moet die goed reageren op de omgevingsomstandigheden. En waar de omgeving het toelaat moet je natuurlijk besparen. Maar zonder problemen of storingen te veroorzaken. De functie van het gemaal moet altijd in tact blijven. Om aan al die eisen te voldoen heb je applicatiekennis nodig. Op basis van die kennis hebben wij de software van Danfoss helemaal toegesneden op de applicatie.
Nu wel rekening houden met karakter rioolgemalen
“Met dit product komen we in een heel ander gebied terecht. Vroeger hadden we dit soort tools niet. We gebruikten de frequentieregelaars wel, maar lang niet alle mogelijkheden. Pas sinds kort worden ze gebruikt om serieus energie te besparen. Dat heeft vooral te maken met onbekendheid. In veel gevallen komt het er niet van om de regelaar goed in te regelen. Dat zien we nog steeds gebeuren. De regelaar wordt dan met zijn vooraf ingestelde waarden aangesloten en verder gewoon gebruikt. Eigenlijk wordt hij dan alleen als softstarter ingezet. Maar er was ook geen oplossing die rekening hield met het karakter van rioolgemalen met hun aparte pompen en leidingsystemen. En dat hebben we met Mous Energy Drive nu wel.”