29/07/2016
Door Ad Spijkers
Onderzoekers en partners uit de praktijk hebben nieuwe apparaten en logistieke hulpmiddelen ontwikkeld om belemmeringen voor energetisch gebruik van bezaagd hout uit de fruitteelt en wijnbouw weg te nemen.
Elk jaar genereert de Europese Unie meer dan 13 miljoen ton snoeihout (droge massa). Slechts een zeer klein deel hiervan wordt momenteel gebruikt als energiebron. Het ontbreken van bewustzijn, ontbrekende technologie en de complexiteit van de keten maken het gebruik van deze waardevolle bron tot nu toe moeilijk.
In het kader van het Europese onderzoeksproject EuroPruning zijn de afgelopen drie jaar in drie Europese regio’s de ecologische en sociaaleconomische gevolgen van het gebruik van bezaagd hout onderzocht en hun potentieel in kaart gebracht. De projectpartners wilden aantonen dat het energetisch gebruik van snoeihout van fruitbomen en wijnstokken ecologisch, economisch en sociaal voordelig kan zijn.
Waardeketen
Om snoeihout uit duurzame culturen te ontsluiten voor de Europese biomassamarkt, hebben wetenschappers en hun partners uit de praktijk gezamenlijk de waardeketen geanalyseerd en geoptimaliseerd. Voor de oogst van het bezaagd hout werden een nieuw soort balenpers en een hakselaar ontwikkeld. De machines maken het mogelijk het hout vanaf de bodem op te maken en gereed te maken voor transport.
De nieuw ontwikkelde ‘SmartBoxTool’ en een IT-platform zullen in de toekomst helpen om oogst en logistiek te optimaliseren en de kwaliteit van het snoeihout te bewaken. Met behulp van deze Decision Support Tools wordt de logistiek van teler tot eindafnemer geoptimaliseerd. ‘Best practice’ voorbeelden voor het behoud van de bodemkwaliteit en de opslag van het gesneden materiaal worden ontwikkeld en getest.
De praktijktest op drie plaatsen in Europa in verschillende klimaatgebieden hebben de efficiency van de technologie bewezen. Er werden veldtesten uitgevoerd in mediterraan Spanje met perzikken en amandelen, aan de Atlantische kust in Frankrijk met druiven en in Brandenburg met appels en kersen.
Het project werd gecoördineerd door het Fundacion Centro de Investigacion de Recursos y Consumos Energeticos (CIRCE) in Spanje. In Duitsland was het Leibniz-Institut für Agrartechnik Potsdam-Bornim e.V. verantwoordelijk voor de veldtesten, terwijl het instituut gelijktijdig deelnam aan het onderzoek op Spaanse en Franse bodem.
Praktijktesten
Bij de praktijktesten lag de focus op vergelijkende onderzoeken naar de bodemwerking en de meting van broeikasgassen uit de bodem, wanneer het snoeihout wordt gebruikt als energiebron of als organische mest bij de teler blijft.
De onderzoekers konden aantonen dat het energetisch gebruik van bezaagd hout fundamenteel niet in strijd is met een duurzaam bodemgebruik. Wanneer bijvoorbeeld in de vorm van graszoden een alternatieve koolstofbron voorhanden is en een geringe afvoer van voedingsstoffen wordt gecompenseerd door bemesting is de vruchtbaarheid van de bodem volgens de onderzoekers niet in gevaar.
De in het kader van EuroPruning uitgevoerde onderzoeken naar het gebruik van bezaagd hout wezen uit, dat in regio’s waar dat in grote hoeveelheden aanwezig is en wordt benut, aanzienlijke voordelen zijn te verwachten. Worden bereidingsprocessen en opslag geoptimaliseerd, dan kan bezaagd hout worden geproduceerd in een kwaliteit die voldoet aan de eisen op de markt voor vaste brandstoffen.
Op basis van een omvangrijke marktanalyse voor snoeihout en de identificatie van juridische belemmeringen werden in het kader van EuroPruning ook concept voor realiseerbare business modellen ontwikkeld (Foto: Germer/Leibniz-Institut).