07/11/2023
Door Ad Spijkers
Oogbewegingen zijn belangrijk bij de communicatie met robots. Maar het kan nadelig zijn als een assistent-robot er té schattig uitziet.
Dit zijn twee van de vele bevindingen uit het project RoMi – Roboterunterstützung bei Routineaufgaben zur Stärkung des Miteinanders in Pflegeeinrichtungen. Hierin werkt de Technische Universität Berlin samen met Pi4 Robotics, de Humboldt Universität, de Charité – Universitätsmedizin Berlin en de Hochschule für Technik und Wirtschaft (alle in Berlijn). Gezamenlijk hebben ze het prototype voor een zorgrobot ontwikkeld. De Workerbot_9 van Pi4 Robotics is bedoeld ter ondersteuning van verplegend personeel in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen.
Ogen helpen communiceren
De Workerbot_9 gedoopte robot glimlacht vriendelijk, draagt een dienblad op zijn rug en beweegt zich in een rustig tempo (ongeveer 1 km/u) door de afdelingsgang. De verpleegsters hebben voor een bord met speciaal eten op het uitklapbare blad gelegd, dat de robot aan een patiënt gaat bezorgen. Hij is ook uitgerust met twaalf waterflessen, die hij vervolgens uitdeelt aan degenen die dorst hebben. Later zal hij bij een patiënt aanbellen en vragen of hij met hem mee mag naar de middaggymles.
Hij? Misschien is de Workerbot_9 Care-Home ook een zij? Robots hebben geen geslacht. Robots plannen niets – ook al schrijven wij mensen er snel hun eigen wil aan toe. De Berlijnse wetenschappers onderzoeken de valkuilen die er bestaan in de communicatie tussen mens en machine. Een gezicht met een natuurlijk ogend gebied rond de ogen is bijvoorbeeld nuttig. Oogbewegingen zijn voor mensen de snelste manier om te zien waar de acties van een robot op gericht zijn – veel sneller dan wanneer pijlen in plaats van ogen hetzelfde symboliseren.
Menselijk contact
De ‘Workerbot_9’ is al te bestellen. In het onderzoeksproject is een voorloperversie ontwikkeld. Het project werd grotendeels gefinancierd door het Bundeministerium für Bildung und Forschung (BMBF). De projectnaam is maar beschrijft waar het om draait: het verplegend personeel ontlasten van arbeidsintensieve en stressvolle dagelijkse taken, zodat zij meer tijd kunnen doorbrengen met de mensen op hun afdeling. Hierdoor wordt dit beroep weer aantrekkelijker.
Om het optimale ontwerp voor de zorgrobot te vinden, voerden de onderzoekers online enquêtes uit onder verplegend personeel en enkele honderden mensen. Ze plaatsten testgroepen met VR-brillen in een virtuele omgeving met robots en zetten uiteindelijk een teststation op in de Charité – Universitätsmedizin Berlin op in patiëntenkamers. Om op alle situaties en gebruikers voorbereid te zijn, kan de zorgrobot worden bestuurd via stem, aanraakscherm of app. Vooral de ontwikkeling van stembesturing was niet triviaal, omdat we om redenen van gegevensbescherming geen gebruik mochten maken van bestaande stemassistenten.
Dat de robot meer op een mens dan op een dier lijkt heeft niet alleen te maken met de voorkeuren van de respondenten. Als de robot er té schattig uitziet, heeft dat als nadeel dat mensen het toestel willen beschermen en minder vaak willen gebruiken. Omdat zijn hoogte van 1,70 meter in de tests niet als bedreigend werd ervaren, kan de robot inmiddels veel transporteren en zal hij in de toekomst zelfs een arm hebben. Hij/zij/het kan echter niet voldoen aan een van de grootste wensen van het verplegend personeel: een digitale oplossing om hen te ontlasten van hun tijdrovende rapportageverplichtingen.
Foto: TU Berlin