Data-acquisitie voor ornithologen

Binnen zitten kan ik de hele winter nog, dus ga ik 's zomers als het even kan de natuur in. Luisteren naar vogels die ik niet zie en trouwens toch niet herken. Maar de techniek helpt echte vogelaars een handje.

Lange tijd moesten ecologen vertrouwen op hun zintuigen om dierpopulaties en de variëteit aan soorten te bepalen. Voor dieren die hun aanwezigheid duidelijk hoorbaar maken, zijn er tegenwoordig moderne programmeerbare opnameapparaten. Wetenschappers onder leiding van de Georg-August-Universität Göttingen hebben de mogelijkheden van deze recorders bij onderzoek naar vogels.

De op mensen gebaseerde registratie van geluiden is niet erg betrouwbaar en levert slechts waarden bij benadering. Bovendien is deze vorm van data-acquisitie moeilijk te standaardiseren en te testen. Als vergelijkingsmateriaal stelde een internationaal onderzoeksteam een systematisch overzicht samen op basis van data van vroegere studies naar vogels. De wetenschappers zetten de doelmatigheid hiervan af tegen die van verzamelde opnamen van recorders.

Geluidsrecorders

De onderzoekers concludeerden dan opnameapparaten dezelfde data konden leveren als mensen door hun gehoor en gezichtsvermogen waarnamen. Opnamen van recorders kunnen worden gebruikt om populatiedichtheden te meten en de territoria van afzonderlijke soorten in kaart te brengen. Bovendien kunnen ze complete klantlandschappen optekenen en de activiteiten van dieren over langere perioden beter meten. De onderzoekers hadden in een voorafgaande meta-analyse vastgesteld, dat opnameapparaten minstens zo nauwkeurig vele soorten herkennen als traditionele ornithologen met persoonlijke waarneming.

Zoekplaatje: waar is de vogel? U ziet hem misschien niet, moderne geluidsrecorders leggen de soort en zijn aanwezigheid onverbiddelijk vast (foto: Kevin Darras).

Nog een voordeel van geluidsrecorders is, dat computerprogramma's grote hoeveelheden data kunnen testen, archiveren en automatisch evalueren om diersoorten te identificeren. Er zijn inmiddels betaalbare kleine apparaten die in grote aantallen over langere tijden grote gebieden kunnen afluisteren. In een in toenemende mate data-gestuurde tijd zijn ze de beste keuze.

De studie levert behalve een systematische vergelijking ook een leidraad voor wetenschappers die dierpopulaties akoestisch testen.

Foto boven: Patrick Diaz.