08/03/2016
Door Ad Spijkers
In de komende jaren moeten duizenden windturbines worden ontmanteld en vervangen, wat windparkexploitanten miljoenen euro’s gaat kosten. Onderzoekers aan het Institut für Integrierte Produktion Hannover (IPH) bekijken of de sloop niet sneller, goedkoper en milieuvriendelijker kan. (Foto: Olivier Tétard / Creative Commons)
Duitsland telt momenteel 26.000 windturbines en hun aantal neemt al 25 jaar voortdurend toe. Maar elke windturbine moet op een dag ook weer worden ontmanteld. Momenteel is de ontmanteling complex en duurt per windturbine meer dan vier weken. Een kraan tilt de rotorbladen, de gondel en de generator van de toren, waarna het geheel ter plekke in onderdelen wordt gesloopt. Veel onderdelen kunnen worden gerecycleerd, bijvoorbeeld het koper uit de kabels en het staal uit de bovenste torensegmenten.
Het meest tijdrovend is de ontmanteling van de betonnen toren. Deze moet ter plekke worden opgeblazen of verkleind, waarna het materiaal kan worden gebruikt voor wegenaanleg. De rotorbladen worden over het algemeen versnipperd en gebruikt in de cementindustrie.
De sloop is niet alleen tijdrovend maar ook duur: het kost tussen de 20.000 en 30.000 euro per windturbine. Daar zijn de opbrengsten van de verkoop van reststoffen al in meegenomen. Tot nu toe vallen de kosten mee; in 2015 werden maar circa 250 windturbines ontmanteld. De grote golf komt pas over tien jaar: tussen 2001 en 2003 was er een ‘boom’ in de bouw en de levensduur van een windturbine is 20 tot 25 jaar.
Logistiek, economie en ecologie
Zodra windturbines op grote schaal moeten worden ontmanteld, zal de bestaande demontagestrategie niet rendabel zijn. Voor demontage op locatie moeten speciale machines letterlijk in het veld worden geplaatst, bijvoorbeeld shredders voor de rotorbladen en filters die ervoor zorgen dat er geen vezels in het milieu terechtkomen.
Volgens de onderzoekers zou het efficiënter zijn om zogenaamde demontagenetwerken te bouwen. Dan zou de windturbine ter plaatse slechts ruwweg worden ontmanteld. De onderdelen worden dan naar gespecialiseerde demontagewerkplaatsen gebracht waar bijvoorbeeld de rotorbladen worden versnipperd, betonsegmenten vermalen of de elektrische componenten uit de gondel gehaald en gerecycleerd. In plaats van de gehele infrastructuur naar de windturbine te brengen, gaat de windmolen naar het ontmantelingscentrum.
Het IPH heeft de voorwaarden voor deze nieuwe strategie onderzocht in het project DemoNetXXL - demontagenetwerken voor XXL-producten. De onderzoekers bekijken onder andere hoe ver de windturbines moeten worden gedemonteerd en welke stappen kunnen worden gedaan in de ontmantelingswerkplaatsen. Maar hoe minder op locatie wordt gedemonteerd, des te duurdere is het zwaar transport in de fabriek. Daar staat tegenover dat de speciale apparatuur niet het veld in hoeft. Hier de onderzoekers zijn op zoek naar de gulden middenweg in logistiek, economisch en ecologisch opzicht.
Het project is nog open voor nieuwe participanten. Geïnteresseerde bedrijven kunnen zich tot 1 april aanmelden.